MUHASEBE HATA VE HİLELERİ ÜZERİNDE ETKİLİ FAKTÖRLERİN MUHASEBE MESLEK ETİĞİ KAPSAMINDA ANALİZİ: YALOVA ÖRNEĞİ

Özet

Bu çalışmada öncelikle muhasebe hataları ve hileleri arasındaki farklar üzerine odaklanılmış, Türkiye’de ve Dünya’da gerçekleşen muhasebe skandallarının yarattığı olumsuz sonuçlar ortaya konulmuştur. Daha sonra Yalova ilinde ikamet eden serbest muhasebeciler (SM) ve serbest muhasebeci mali müşavirler (SMMM’ler) üzerinde anket metodolojisinden yararlanarak bir araştırma yapılmıştır. Araştırmaya 46 SM ve SMMM dahil edilmiştir. Anketin birinci bölümünde katılımcı muhasebe meslek mensuplarının demografik özelliklerini belirlemeye yönelik 7 ifadeye, ikinci bölümünde ise muhasebe meslek mensuplarının meslek etiği, hata ve hile ile ilgili olaylar ile karşılaştıkları durumları belirlemeye yönelik 23 ifadeye yer verilmiştir. Sonuç olarak, araştırma için kullanılan ve yararlanılan anket formu toplam 30 sorudan oluşmaktadır. Bu kapsamda muhasebe hata ve hilelerinin nedenleri ile belirtilen hata ve hilelerin meslek etiğiyle ilişkisi analiz edilmiştir. Anket katılımcıların büyük çoğunluğu lisans mezunu, erkek ve 31-40 yaş arasında yer almaktadır. Aynı zamanda katılımcıların büyük bir çoğunluğu 11-15 ve 16-20 yıl arası tecrübeye sahiptir. Muhasebe meslek mensubu katılımcılardan büyük bir kesim 1-5 adet personel çalıştırmaktadır. Müşteri sayıları genelde 26-35 arasında değişmekte, çalışanların çoğunluğu lise mezunudur. Çalışmanın sonuçlarına göre, muhasebe meslek mensubu katılımcıların çoğunluğu meslek ahlak kuralları çerçevesinde kurallara uygun hareket ettiğine kesinlikle katılmaktadır. Ayrıca, katılımcıların çoğu teknik olarak veya mesleki standartlara uymayan bir şekilde hareket ettiğine kesinlikle katılmamaktadır. Meslek ahlakına uymayan davranış veya işlem yapanlara verilen cezaların yeterli olduğuna da çoğu muhasebe meslek mensubu katılmamaktadır. Benzer şekilde, Türkiye’de meslek ahlakı çerçevesinde yapılan düzenleme çalışmaları yeterlidir yargısına da katılımcıların büyük bir kesimi katılmamaktadır. Aynı zamanda, vergi uygulamaları ve vergi oranları yapılan hata ve hileler üzerinde etkilidir ifadesine çoğu muhasebe meslek mensubu katılıyorum diyerek cevap vermiştir. Son olarak, denetim yetersiz ise hata ve hileler üzerinde bunun da etkisi vardır ifadesine de çoğunluk görüş olarak katılmaktadır